Haliç 'Lale Devri'ni yaşıyor

Frenklerin tabiri ile "Golden Horn” yani  "Altın Boynuz"…Boğaz’ın güneyinden batısına doğru uzanan Haliç, boynuza benzer yapısından dolayı bu şekilde adlandırılır. Şimdilerde İstanbul'un en gözde mekânları arasında. Şehrin sakinleri evini Haliç kenarına taşımak isterken, çevresinde bir bir popüler mekânlar konuşlanmaya başladı. Fakat Haliç, tarihi boyunca bugünkü kadar güzel değildi maalesef. Çok değil bundan 20 yıl öncesine dönüp baktığınızda, kokudan kıyısına yaklaşamadığınız Haliç bir zamanlar, kimsenin yakınında oturmakistemediği bir muhitti.

Kötü kokusu çevre ilçelere yayılıyordu

Aslında Haliç için kötü günler, sanayi devriminin etkilerinin Osmanlı topraklarına girmesi ile başlar. Körfez civarına inşa edilen fabrikaların atıkları, bu yıllardan itibaren Haliç suyunu kirletir. Sanayi atıklarına, 1950'li yıllarda yaşanan yoğun göç dalgasının olumsuz etkileri de eklenir. Plansız yapılaşma ve konutlardan suya boşalan evsel atıklarla birlikte Haliç’ten belirgin bir şekilde kokular yükselir. O kadar ki yaydığı kötü koku çevre ilçeleri dahi rahatsız eder. Artık Lale Devri'nde şiirlere konu olan, çevresinde eğlencelerin düzenlendiği güzelim “Altın Boynuz” yeriniinsanların yakınından geçmek istemediği bir su birikintisine bırakır.Bir zamanlar seyretmeye doyum olmayan Haliç, İstanbulluların hatırlamak istemedikleri, bilakis ‘kurutulsun’ diye direttikleri çözümsüz bir soruna dönüşür.

Bilim insanları “Kurutup park yapalım” dedi

Sandalların çamur birikintileri sebebiyle yol alamadığı, deniz canlılarının yok olduğu Haliç'in bu kötü hali, dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile değişmeye başlar. Biliminsanlarının“Burası kurtarılamaz, üzerini doldurup park yapalım” dediği Haliç için ilk adım 1980'lerde atılsa da, dönüm noktası 1996 yılı olur. Temizlik çalışmaları ile önce pis kokudan arındırılan Haliçdaha sonra çamurda temizlenir. Hummalı ve titiz adımlar sonrasıkörfez, adeta eski Haliç gibi selamlar İstanbulluları. Bugün gelinen noktada ise Lale Devri'nin sembollerinden Kancabaş kayıkları geçtiğimiz yıl İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın talimatıyla yeniden Haliç'in masmavi sularında süzülmeye başlar.

5 milyon metreküp çamur çıkarıldı

İstanbul’un gözbebeği Haliç, bir daha o kötü günlerine dönmesin diye temizlik çalışmaları bugün dahi devam ediyor. 1996 yılı öncesine kadar Sütlüce ve Balat civarında oturanlar için hayatın yaşanmaz bir halegeldiğini anlatıyor İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanı Mustafa Tahmaz. O dönem, Haliç’in ihya olacağına kimsenin inanmadığını ifade eden Tahmaz, temiz çalışmalarının ilk etabında yaklaşık 5 milyon metreküp çamur çıkarıldığını söylüyor.

Haliç'te yunus balığı

Eskiden olduğu gibi Haliç’teşimdiler yunus balığı dahil, deniz canlılarının yeniden hayat bulduğunu dile getiren Tahmaz, suya hiçbir kimyasal atığın bulaşmadığının altını çiziyor. 2004 sonrasında yaptıkları ölçümler neticesinde Haliç'te bazı bölgelerde sığlaşma tespit ettikleri vurgulayan Tahmaz, "Sığlaşmadan dolayı çamurun yoğunlaştığı yerlerde, ekiplerimiz sürekli çalışıyor. Boğaz’ın temiz suları da iki dere vasıtasıylaHaliç'e dökülüyor. Derelerden gelen çamurlar Haliç'in çeşitli yerlerinde birikme yapıyor. Biz bu şekilde çamurlaşma olan yerleri tespit ediyoruz ve onları bertaraf sahasına taşıyoruz" diye anlatıyor son çalışmaları.

Günde 50 bin metreküp çamur çıkartılıyor

Haliç’i günde ortalama 50 bin metreküp civarında çamurdan arındırdıklarını söyleyen Mustafa Tahmaz, yeni hazırladıkları proje kapsamında bilgisayar programlı bir makine yardımıyla, dip sulardaki çamurların daha sağlıklı tespit edilebileceğini dile getiriyor. Haliç'in eski günlerine geri döndüğünü vurgulayan Tahmaz, "Haliç'in temizliğini balık çeşitliliğinden de anlayabiliyoruz. Balıklar artık Haliç'te yaşayabiliyor. Ve Haliç artık hiç kokmuyor. Kağıthane Deresi'ne gelen su Haliç'e basılıyor. Sürekli bir sirkülasyon oluyor. Dolayısıyla temizlik açısından Haliç’le ilgili hiç bir problem yok.Haliç İstanbul'un göz bebeği, biz de Haliç'e gözümüz gibi bakıyoruz" diyor.